Τα καιρικά φαινόμενα από την παγκόσμια θέρμανση θα γίνουν πιο ακραία

Πηγή: Associated Press,21 Οκτωβρίου 2006

Ο κόσμος - ειδικά οι δυτικές Ηνωμένες Πολιτείες, η περιοχή της Μεσογείου και η Βραζιλία - θα υποστεί πιθανώς πιο εκτεταμένες ξηρασίες, βαριές βροχοπτώσεις και πιο μακροχρόνια κύματα ζέστης κατά τη διάρκεια του επόμενου αιώνα λόγω της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας. Αυτές είναι οι προβλέψεις μιας νέες μελέτης. 

Ένας άνθρωπος περπατά με το σκύλο του πάνω από την επιφάνεια του βυθού μιας λίμνης, που στέγνωσε από την ξηρασία στην Ανατολική Ισπανία, σε αυτήν την φωτογραφία του 2005.

Αλλά η πρόβλεψη για το μελλοντικό δυσάρεστο ακραίο κλίμα περιλαμβάνει επίσης λιγότερους πάγους και μια μακροχρόνια καλλιεργήσιμη εποχή.

Η πρόβλεψη μιας σημαντικής διεθνούς πολύχρονης έκθεσης σχετικά με την αλλαγή του κλίματος και η οποία θα βγει το προσεχές έτος - δημιουργήθηκε από εννέα κλιματικά μοντέλα στους υπολογιστές - είναι ότι το κλίμα θα μεταβάλλεται σε ακόμα πιο ακραίες μορφές. Η μελέτη έγινε από το Εθνικό Κέντρο για την Ατμοσφαιρική Έρευνα (NCAR).

"Πρόκειται να έχουμε μια άσχημη εξέλιξη του κλίματος, ειδικά στις συγκεκριμένες περιοχές", λέει μια επικεφαλής της έρευνας Claudia Tebaldi.

Η Tebaldi έδειξε τις Δυτικές ΗΠΑ, τα έθνη της Μεσογείου και τη Βραζιλία ως "καυτά σημεία" που θα δοκιμάσουν τις χειρότερες αλλαγές, σύμφωνα με τα μοντέλα των υπολογιστών.

Και μερικές θέσεις, όπως τα βορειοδυτικά μέρη των ΗΠΑ στον Ειρηνικό, προβλέπονται να δοκιμάσουν πιο μακροχρόνιες ξηρές περιόδους διακοπτόμενες από έντονες βροχοπτώσεις.

Δεδομένου ότι ο κόσμος θα θερμαίνεται ολοένα και περισσότερο, θα πέφτουν περισσότερες βροχές πιθανά στον τροπικό ειρηνικό ωκεανό, και αυτό θα αλλάξει τη ροή του αέρα για ορισμένες περιοχές, σαν τις καιρικές ταλαντώσεις του Ελ Νίνιο που γίνονται τώρα, λέει ο ομο-συντάκτης της έρευνας Gerald Meehl, ένας κορυφαίος δημιουργός μοντέλων στους υπολογιστές. Αυτές οι αλλαγές θα έχουν επιπτώσεις στην αμερικανική δύση, την Αυστραλία και τη Βραζιλία, ακόμα και στην ανατολική ακτή της Νότιας Αμερικής.

Για τη Μεσόγειο, το ζήτημα έχει να κάνει περισσότερο με βροχοπτώσεις στον τροπικό Ατλαντικό Ωκεανό αλλάζοντας τα ρεύματα του αέρα, είπε.

"Τα ακραία γεγονότα είναι καταστάσεις που ασκούν μεγαλύτερες επιδράσεις, όχι μόνο στους ανθρώπους, αλλά στα θηλαστικά και τα οικοσυστήματα", τονίζει ο Meehl.

Η μελέτη, που δημοσιεύεται στο περιοδικό Climatic Change, "μας δίνει τα ισχυρότερα και πιο πειστικά στοιχεία ότι αυτές οι ακραίες αλλαγές είναι πιθανότερες."

Η έρευνα

Οι ερευνητές πήραν 10 διεθνείς συμφωνημένους δείκτες που μετρούν τα ακραία κλιματικά φαινόμενα - πέντε που σχετίζονται με τη θερμοκρασία και πέντε με την βροχή-χιόνι κλπ - και έτρεξαν μοντέλα σε υπολογιστές για τον κόσμο μέχρι το έτος 2099. Το πιο τρομακτικό, σύμφωνα με τη Tebaldi, πρέπει να κάνει με τα κύματα της θερμότητας και τις θερμές νύχτες. Οτιδήποτε έχει να κάνει με τα κύματα της θερμότητας - ένταση, μήκος και περιστατικά - επιδεινώνεται.

Οι προσομοιώσεις υλοποιήθηκαν βασιζόμενες σε τρία σενάρια, σύμφωνα με τα οποία τα αέρια του θερμοκηπίου θα αυξηθούν σε χαμηλά, μέσα και υψηλά επίπεδα. Και στις τρεις περιπτώσεις οι προσομοιώσεις προέβλεψαν ότι μέχρι το τέλος του αιώνα θα αυξηθούν τα ακραία καιρικά φαινόμενα.

Οι ερευνητές του NCAR χρησιμοποίησαν παγκόσμια μετεωρολογικά στοιχεία της περιόδου 1980 - 1999 και τα αξιοποίησαν για να προβλέψουν τις καιρικές συνθήκες κατά την περίοδο 2080 - 2099.

Έτσι σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, ο αριθμός των εξαιρετικά ζεστών νυκτών και η διάρκεια των καυσώνων σε ολόκληρο τον πλανήτη θα αυξηθούν σημαντικά. Και στις περισσότερες περιοχές του βόρειου ημισφαιρίου θα αυξηθεί ο αριθμός των ημερών με δυνατές βροχοπτώσεις, πχ στον Kαναδά, το βόρειο τμήμα των HΠA και το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης.

"Οι αλλαγές είναι πολύ σημαντικές σε αυτά τα γεγονότα", διευκρινίζει η Tebaldi. "Είναι αρκετό για να πει κάποιος ότι πάμε προς ένα πιο κακό μέλλον."

Η μέτρηση του αριθμού των θερμών νυχτών είδε τις μεγαλύτερες αλλαγές στην πρόβλεψη. Κάθε τμήμα της υδρογείου προβλέπεται να δοκιμάσει μια τεράστια αύξηση στον αριθμό των νυχτών κατά τη διάρκεια των οποίων η χαμηλή θερμοκρασία θα είναι εξαιρετικά υψηλή. Αυτές οι θερμές θερμοκρασίες της νύχτας θα συμβαίνουν στην αρχή μόνο μία φορά στην κάθε δεκαετία και μετά θα συμβαίνουν έτος παρά έτος ώσπου να φθάσουμε στο 2099, εάν όχι και συχνότερα, υπολογίζει η Tebaldi.

Οι θερμές νύχτες είναι κρίσιμες επειδή το κύμα της θερμότητας του 1995 του Σικάγου κατέδειξε ότι μετά από τρεις συνεχόμενες καυτές νύχτες, οι άνθρωποι αρχίζουν να πεθαίνουν, λέει η Meehl. Εντούτοις, οι θάνατοι από το κύμα της θερμότητας μειώνονται στις Ηνωμένες Πολιτείες, επειδή η κοινωνία έχει μάθει να προσαρμόζεται καλύτερα, χρησιμοποιώντας και τον κλιματισμό, σημειώνει ο καθηγητής John Christy στο πανεπιστήμιο της Αλαμπάμα για τις ατμοσφαιρικές επιστήμες. Ο τελευταίος είναι ένας από τους λίγους επιστήμονες του κλίματος που μειώνει τη σοβαρότητα της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας.

Ομοίως, οι ημέρες που οι θερμοκρασίες θα πέσουν κάτω από το μηδέν παγκοσμίως θα μειωθούν κατακόρυφα. Αυτό δεν είναι απαραιτήτως καλό, επειδή λιγότερες ημέρες παγετού θα φέρουν πιθανώς δραματική αλλαγή στην άγρια φύση, ειδικά στις προσβολές από ζωύφια, λέει η Tebaldi

"Είναι μια διάσπαση της ισορροπίας που υπήρχε για πολλούς αιώνες", συνεχίζει. Αλλά η ίδια σημείωσε ότι μια πιο μεγάλη καλλιεργούμενη εποχή γενικά είναι καλό.

"Αυτή η ιδέα ότι θα πρασινίσει ο πλανήτης, γενικά έχει ένα θετικό όφελος", σημειώνει ο Christy.

Ο Christy, που δεν συμμετείχε στη μελέτη αλλά αναγνωρίζει ότι η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας είναι πραγματική και προκαλείται από τον άνθρωπο, είπε ότι μια αύξηση των χαμηλών θερμοκρασιών τη νύχτα έχει πολύ περισσότερο νόημα από τις προβλέψεις της εργασίας για τις έντονες βροχές και τις έντονες ξηρασίες.

Μια από τις μεγαλύτερες αλλαγές στις βροχές, χιόνι κλπ, όπως προβλέπεται από τα μοντέλα, είναι στην ένταση της βροχής και των χιονοπτώσεων. Αυτό σημαίνει, λέει η Tebaldi, "ότι όταν βρέχει, βρέχει περισσότερο", ακόμα κι αν δεν βρέχει συχνά.

Πέρυσι, οι Ηνωμένες Πολιτείες δοκίμασαν το δεύτερο περισσότερο ακραίο έτος στο κλίμα σε 95 χρόνια. Το χειρότερο έτος ήταν το 1998.

Δορυφόρος της Ευρώπης για το κλίμα

Μετά από πέντε αναβολές, λόγω τεχνικών προβλημάτων και καιρικών συνθηκών, ένας ρωσικός πύραυλος Soyuz μετέφερε σε τροχιά τον εξελιγμένο ευρωπαϊκό δορυφόρο MetOp, που θα μελετά τον καιρό στη Γη, καθώς και τις συνθήκες στο Διάστημα.

Ο δορυφόρος, με βάρος άνω των τεσσάρων τόνων, θα βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τους πόλους της Γης σε ύψος 850 χιλιομέτρων. Ο MetOp θα αυξήσει την ακρίβεια των μετεωρολογικών προβλέψεων και θα προσφέρει δεδομένα που θα βελτιώσουν τα σημερινά μοντέλα του παγκόσμιου κλίματος.

Οκτώ όργανα στο δορυφόρο θα καταγράφουν σε παγκόσμιο επίπεδο τη θερμοκρασία, την υγρασία, την ταχύτητα του ανέμου και τη συγκέντρωση του όζοντος, ενώ τρία ακόμα όργανα θα παρακολουθούν και θα μεταδίδουν μετρήσεις των συνθηκών στο κοντινό Διάστημα.

Στις 25 Σεπτεμβρίου του 2006 η NASA ανακοίνωσε μια μελέτη κλιματολόγων της που κατέδειξε ότι έπειτα από 30 χρόνια απότομης αύξησης της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη, η Γη ξεπερνάει τώρα κάθε θερμοκρασιακό ρεκόρ των τελευταίων 12.000 ετών. Ήδη αυτή η υπερθέρμανση, όπως λέει η μελέτη, εξαναγκάζει περίπου 1.700 είδη του ζωικού και φυτικού βασιλείου σε μετανάστευση προς τους πόλους. Η υπερθέρμανση είναι μεγαλύτερη στο Βόρειο Ημισφαίριο.

Ακόμη και στους ωκεανούς, όπου οι υδάτινες μάζες βοηθούν στη συγκράτηση της ανόδου της θερμοκρασίας, παρατηρούνται πρωτοφανείς μετρήσεις: Στον Δυτικό Ισημερινό, στον Ειρηνικό Ωκεανό και στον Ινδικό Ωκεανό η θερμοκρασία είναι ίδια ή και μεγαλύτερη από εκείνη που είχαν σε κάθε προγενέστερη περίοδο της Ολοκαίνου (Ολόκαινος είναι η σχετικά ζεστή περίοδος της Γης εδώ και 12.000 χρόνια, μετά την τελευταία Εποχή των Παγετώνων).

Το πιο σημαντικό εύρημα της μελέτης ήταν ότι απέχουμε μόλις 1 βαθμό Κελσίου από το μέγιστο όριο των τελευταίων ενός εκατομμυρίου ετών. Αν δεν το ξεπεράσουμε, η κατάσταση θα είναι ελέγξιμη. Αν όμως η μέση θερμοκρασία αυξηθεί άλλους 2 ή 3 βαθμούς, τότε θα γνωρίσουμε αλλαγές που θα κάνουν τη Γη αγνώριστη! Χαρακτηριστικό είναι ότι την τελευταία φορά που ο πλανήτης είχε φθάσει σε τέτοια θερμοκρασία - στο μέσο της Πλειοκαίνου, κάπου τρία εκατομμύρια χρόνια πριν - το επίπεδο της θάλασσας είχε φτάσει περίπου 25 μέτρα υψηλότερα από το τωρινό.

Τις διαπιστώσεις αυτές ήλθε να επιβεβαιώσει την επόμενη ημέρα (26 Σεπτεμβρίου) η ανακοίνωση του φινλανδικού Πανεπιστημίου Oulu: από τη μέτρηση του στοιχείου Τιτάνιο-44 σε 19 μετεωρίτες, οι οποίοι έπεσαν στη Γη τα τελευταία 240 χρόνια, προκύπτει ιδιαίτερα αυξημένη ηλιακή δραστηριότητα κατά τον 20ό αιώνα.

Δηλαδή, από τη μια η ασυλλόγιστη εκπομπή καυσαερίων στην ατμόσφαιρα έφτιαξε αυτό το δραματικό θερμοκήπιο όπου ζούμε, και από την άλλη ο ίδιος ο ήλιος έχει μια αυξημένη δραστηριότητα. Έτσι η Γη μας βρίσκεται ανάμεσα σφύρας και άκμονος. Γι αυτό και πρέπει εκτός από τη μείωση των καυσαερίων πρέπει να προβλέψουμε και τις διαθέσεις του ήλιου. Οι επιστήμονες δε της ΝΑΣΑ μας λένε ότι ο υπέρθερμος τρέχων κύκλος της ηλιακής δραστηριότητας (ο λεγόμενος Solar Cycle 24), θα γνωρίσει την κορύφωσή του γύρω στο 2010 με 2012. 

Επίσης, έκθεση για λογαριασμό της βρετανικής κυβέρνησης. προειδοποιεί ότι αν η διεθνής κοινότητα δεν λάβει γενναία μέτρα κατά του φαινομένου του θερμοκηπίου, οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στην οικονομία θα είναι συγκρίσιμες με τις επιπτώσεις ενός παγκοσμίου πολέμου.

Η έκθεση αυτή εκτιμά ότι η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής θα απαιτήσει το 1% του παγκόσμιου ακαθάριστου προϊόντος. Αν όμως δεν ληφθούν μέτρα, οι επιπτώσεις θα κοστίσουν από 5 έως 20 φορές περισσότερο και το τίμημα θα μπορούσε έτσι να φτάσει τα 5,48 τρισεκατομμύρια ευρώ. Το ποσό αυτό είναι συγκρίσιμο με τις ζημιές που προκάλεσαν ο πρώτος και ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος και η οικονομική ύφεση της δεκαετίας του 1930.

Η έκθεση προειδοποιεί επίσης ότι αν η παγκόσμια θέρμανση αφεθεί ανεξέλεγκτη, 200 εκατομμύρια άνθρωποι θα γίνουν πρόσφυγες για να αποφύγουν τις πλημμύρες ή την ξηρασία.

Τέλος η έκθεση προειδοποεί ότι η συμφωνία που θα διαδεχθεί το Κιότο θα πρέπει να υπογραφεί εντός του 2007, αντί το 2010-2011 όπως έχει προγραμματιστεί.