Μια μελέτη των οστών δείχνει ότι έγινε διασταύρωση των Νεάντερταλ με τους σύγχρονους ανθρώπους

Πηγή: National Geographic, 30 Οκτωβρίου 2006

Μια νέα μελέτη προτείνει ότι οι σύγχρονοι άνθρωποι και οι Νεάντερταλ ζευγάρωναν αρκετά τακτικά και έγινε μίξη ακόμη και των φυσικών χαρακτηριστικών όταν οι Homo sapiens διαδόθηκαν σε ολόκληρη την Ευρώπη πριν περίπου 35.000 έτη.

Τα συμπεράσματα αυτά, που βασίστηκαν σε αρχαία ανθρώπινα οστά από μια σπηλιά στη Ρουμανία, προσθέτουν κι άλλα δεδομένα σε μια μακροχρόνια συζήτηση για το πώς τελικά εξαφανίστηκε ο άνθρωπος του Νεάντερταλ.

Μερικοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι οι Νεάντερταλ θανατώθηκαν ή ήρθαν σε ανταγωνισμό από τους προγόνους των σύγχρονων ανθρώπων, μόλις αυτοί έφθασαν στην Ευρώπη στο μεγάλο τους ταξίδι από την Αφρική.

Αλλά η νέα έρευνα, που δημοσιεύτηκε στα Πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας των Επιστημών, υποστηρίζει την ιδέα μιας πιο στενής σχέσης των ανθρώπων με τους Νεάντερταλ οι οποίοι απορροφήθηκαν από την ανθρώπινη φυλή μέσω της διασταύρωσης.

Ερευνητές από τη Ρουμανία και από τις ΗΠΑ χρονολόγησαν 6 απολιθωμένα οστά που βρέθηκαν τη δεκαετία του 1950 στο σπήλαιο Petera Muierii ("Σπηλιά της Ηλικιωμένης Γυναίκας"), ηλικίας περίπου 30.000 ετών, η περίοδος όπου έγινε επικάλυψη των Νεάντερταλ και των σύγχρονων ανθρώπων.

Τα οστά φαίνεται να ανήκουν στον σύγχρονο άνθρωπο, με στενή μύτη και μικρά υπερόφρυα τόξα (τα οστά πίσω από τα φρύδια). Ωστόσο, παρουσιάζουν και ανατομικά χαρακτηριστικά του Homo Neanderthalensis, όπως μεγάλη κάτω σιαγόνα και ένα εξόγκωμα στο πίσω μέρος του κρανίου.

Ενώ τα υπολείμματα είναι κατά ένα μεγάλο μέρος τυπικά των σύγχρονων ανθρώπων, παρουσιάζουν επίσης μερικά ευδιάκριτα γνωρίσματα των Νεάντερταλ, λέει το μέλος της πμάδας Erik Trinkaus, ανθρωπολόγος στο πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον στην πολιτεία Μισσούρι.

Αυτά τα αποκαλυπτικά σκελετικά γνωρίσματα περιλαμβάνουν το σχήμα του χαμηλότερου σαγονιού και το πίσω μέρος του κρανίου, λέει ο Trinkaus.

Μικτά γνωρίσματα

"Αυτά τα γνωρίσματα είναι εξαιρετικά απίθανο να έχουν προέλθει από τους πρώτους-πρώτους σύγχρονους ανθρώπους και πολύ πιθανά να έχουν προέλθει από τους Νεάντερταλ",  τονίζει ο Trinkaus

Τα γνωρίσματα των σαγονιών των Νεάντερταλ δεν συσχετίζονται με την κατανάλωση των τροφών αλλά είναι "ανατομικές ιδιαιτερότητες", συμπλήρωσε.

Το χαρακτηριστικό των κρανίων, όπως σημειώνεται στη μελέτη, συσχετίζεται με την ανάπτυξη του εγκεφάλου, προσθέτει, και βρέθηκε να είναι περίπου το μισό των ανθρώπων κατά το ίδιο χρονικό διάστημα.

"Αυτό το γνώρισμα το βρίσκουμε έπειτα με μειούμενη συχνότητα καθώς πηγαίνουμε προς τους σύγχρονους Ευρωπαίους", τονίζει ο Trinkaus.

Η ομάδα, επίσης, λέει ότι η ένωση στους ώμους των ανθρώπων που κατοικούσαν στη σπηλιά εμφανίζεται αρκετά πρωτόγονη και πιθανά θα το είχε πάθει γιατί έριχνε λόγχες και άλλα δύσκολα βλήματα.

Αυτό το γνώρισμα, προσθέτει, φαίνεται "στο Νεάντερταλ και στους αρχικούς ανθρώπους εκατομμύρια χρόνια πριν. Αυτό δείχνει ότι η ανθρώπινη συμπεριφορά και ανατομία είναι περισσότερο ένα μωσαϊκό σε εκείνο το χρονικό διάστημα."

Η ομάδα υποστηρίζει ότι ο Νεάντερταλ, μάλλον αντικαταστάθηκε, αναμίχθηκε με τους σύγχρονους ανθρώπους.

"Ο μόνος τρόπος για να μπορώ να εξηγήσω την ανατομία αυτών των απολιθωμάτων και τα απολιθώματα από διάφορες άλλες περιοχές σε ολόκληρη την Ευρώπη, είναι ότι υπήρξε ένα καλό ποσό διασταύρωσης", εξηγεί ο  Trinkaus.

Οι μελέτες των υπολειμμάτων των άλλων αρχαίων Ευρωπαίων, συμπεριλαμβανομένου και του σκελετού ενός παιδιού - ηλικίας 24.500 ετών - που βρέθηκε στην Πορτογαλία, προτείνουν ότι ο Νεάντερταλ συνέβαλαν στην κατασκευή του σύγχρονου ανθρώπου.

Κυρίαρχα είδη

Δεν είναι ασυνήθιστο στα κυρίαρχα είδη να γίνει διασταύρωση συγγενικών ειδών και στο τέλος να απορροφηθεί το ένα από το άλλο, διευκρινίζει ο Trinkaus.

Γηγενείς λαοί που εξαφανίστηκαν, όπως οι Τασμάνιοι (από την Αυστραλία) καθώς και από το Νότια Αμερική - και οι δύο εξαφανίστηκαν στα τελευταία χίλια χρόνια -εντούτοις έχουν ζωντανούς απογόνους καθώς αυτοί αναμίχθηκαν με τους αποίκους, επισημαίνει.

Εντούτοις, οι προηγούμενες μελέτες του DNA των Νεάντερταλ είχαν προτείνετε ότι οι τελευταίοι άφησαν ελάχιστη ή καμία κληρονομιά στη γενετική συγκρότηση μας.

Αυτές οι μελέτες περιλαμβάνουν την πρόσφατη έρευνα βασισμένη στο DNA, που βγήκε από τα οστά των Neandertal, και δείχνει τον τελευταίο κοινό πρόγονο των σύγχρονων ανθρώπων και Νεάντερταλ που έζησε περίπου πριν 400.000 έτη.

Είναι γνωστό ότι τα πρώτα απολιθώματα του Νεάντερταλ στην Ευρώπη χρονολογούνται πριν 400.000 χρόνια, ενώ ο σύγχρονος άνθρωπος έφτασε στην ευρωπαϊκή ήπειρο από την Αφρική πολύ αργότερα, πριν από 40.000 χρόνια. Περίπου 20.000 χρόνια μετά την άφιξη του Homo sapiens, ο άνθρωπος του Νεάντερταλ είχε εξαφανιστεί.

Αλλά ο Fred Spoor, καθηγητής της εξελικτικής ανατομίας στο πανεπιστημιακό Κολέγιο του Λονδίνου, λέει ότι τέτοια συμπεράσματα δεν αποδεικνύουν ότι δεν εμφανίστηκε η μίξη μεταξύ των δύο ανθρώπινων ειδών.

"Ο Νεάντερταλ και ο σύγχρονος ήταν αναμφισβήτητα ικανοί να έρθουν σε μίξη και ο απόγονός τους μπορεί να ήταν βιώσιμος", είπε.

Κατά τη διάρκεια της προηγούμενης δεκαετίας οι περισσότεροι ερευνητές είδαν την εξαφάνιση του Νεάντερταλ ως μια πιο σύνθετη διαδικασία από τα άλλα είδη, είτε γιατί απορροφήθηκαν, είτε γιατί εξαφανίστηκαν από τις κλιματικές αλλαγές είτε γιατί αντικαταστάθηκαν από τους σύγχρονους ανθρώπους, προσθέτει.

Οι ενδείξεις είναι πάντως αντιφατικές, καθώς οι πρώτες αναλύσεις στο DNA του ανθρώπου του Νεάντερταλ δεν δίνουν ίχνη επιμειξίας μεταξύ των δύο ειδών. Δεδομένου ότι οι πρώτες αλληλουχίες του γονιδιώματος του Νεάντερταλ μόλις πρόσφατα ήρθαν στο φως, αυτού του είδους οι γενετικές συγκρίσεις θα μπορούσαν να προσφέρουν στο μέλλον μια οριστική απάντηση.

"Το ζήτημα δεν είναι εάν ο κάθε Νεάντερταλ που συνάντησε έναν σύγχρονο άνθρωπο θανατώθηκε αμέσως", λέει ο Spoor, αλλά η έκταση στην οποία ο Νεάντερταλ διασταυρώθηκε με τους σύγχρονους ανθρώπους και κατέληξε στο "τελικό υβριδικό μίγμα".