Κρόνος

Ο Κρόνος είναι ο έκτος πλανήτης από τον ήλιο και ο δεύτερος μεγαλύτερος πλανήτης στο ηλιακό σύστημα, είναι δε ορατός με γυμνό μάτι σαν ένα αστέρι. Ομως το πιο εντυπωσιακό είναι όταν τον παρατηρεί κανείς με ένα τηλεσκόπιο. Τότε φαίνεται να είναι,  σίγουρα, ο πιο όμορφος από τους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος. Αυτό που ξεχωρίζει είναι το σύστημα των χιλιάδων δακτυλίων του, από σκόνη και πέτρες που στριφογυρίζουν συνεχώς γύρω του.

Έχει μια διαπλάτυνση που είναι η μεγαλύτερη στο ηλιακό σύστημα, πιθανώς λόγω της ελαφρύτερης σύνθεσής του και του υψηλού ποσοστού της αξονικής περιστροφής του (μιά φορά κάθε 10,5 ώρες).

Ακόμα και με ένα μικρό τηλεσκόπιο μπορεί κανείς να παρατηρήσει τους δακτυλίους του, ένα από τα πιο ωραία θεάματα της ερασιτεχνικής αστρονομίας. Με μεγαλύτερο τηλεσκόπιο μπορεί κανείς να δει και το χώρισμα Κασσίνι που χωρίζει τους δακτυλίους. Ο δορυφόρος του Τιτάνας είναι ορατός με κιάλια ενώ με τηλεσκόπιο είναι ορατοί και άλλοι δορυφόροι.
Ο Κρόνος εκπέμπει περισσότερη ενέργεια απ' όσο δέχεται από τον ήλιο, λόγω συνεχούς διαστολής, με αποτέλεσμα να παράγεται θερμότητα.

Και ο Κρόνος, όπως και ο Δίας, είναι ένας αέριος γίγαντας που αποτελείται κυρίως από υδρογόνο (75%) αναμιγμένο με ήλιο (24%), και ίχνη νερού, μεθανίου και αμμωνίας που σχηματίζουν μια βαριά δηλητηριώδη ατμόσφαιρα. Η πυκνότητα του 0.69 είναι η μικρότερη από όλους τους πλανήτες, και για τον όγκο του είναι τόσο ελαφρύς ώστε αν τον ρίχναμε σ' έναν τεράστιο ωκεανό θα μπορούσε να επιπλεύσει.

Αν και ο Κρόνος δεν είναι τόσο όμορφα χρωματισμένος όσο ο Δίας, συναντήσαμε και εδώ καταιγίδες και ατμοσφαιρικές αναταραχές που κινούνται στα ψηλότερα στρώματα των νεφών. Οι άνεμοι κινούνται γύρω από τον πλανήτη με μεγάλες ταχύτητες που φτάνουν στον ισημερινό τα 1.800 χιλιόμετρα την ώρα δημιουργώντας στο διάβα τους ρεύματα και κύματα συμπίεσης που σχηματίζουν αιθέριους κύκλους και συστροφές. Το 1990 μάλιστα το διαστημικό τηλεσκόπιο Χάμπλ είχε διακρίνει μια μεγάλη καταιγίδα με την μορφή ενός τεράστιου άσπρου νέφους.

Όπως και στον Δία έτσι και στον Κρόνο υπάρχουν ζώνες νεφών παράλληλες με τον ισημερινό, οι οποίες όμως είναι αρκετά δυσδιάκριτες αλλά και αρκετά πλατιές στον ισημερινό. Ορισμένες μάλιστα από τις ζώνες αυτές έχουν μικρότερη θερμοκρασία από άλλες που είναι πιο φωτεινές. Τα νέφη αυτά, που αποτελούνται από παγοκρυστάλλους αμμωνίας και νερού, μπορεί να διατηρούν τα γενικά τους χαρακτηριστικά αλλά οι λεπτομέρειες τους αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου λόγω της βίαιης κίνησής τους.

Χωρίς αμφιβολία, το επικρατέστερο χαρακτηριστικό των φωτογραφιών που πήραμε από εκεί ήταν το καταπληκτικό σύστημα των δακτυλίων του. Συνολικά, θα πρέπει να υπάρχουν δέκα χιλιάδες δακτύλιοι που περικυκλώνουν τον πλανήτη, όπως οι ραβδώσεις ενός δίσκου γραμμοφώνου. Υπάρχουν κυκλικοί δακτύλιοι, διεστραμμένοι δακτύλιοι, ογκώδεις δακτύλιοι, και δακτύλιοι-πλεξούδες, οι οποίοι περιλαμβάνουν μόρια σκόνης, αμέτρητα κομμάτια πάγου και βράχους με μέγεθος λεωφορείων. Αρχίζουν από την κορυφή σχεδόν των νεφών του Κρόνου και εκτείνονται μέχρι την απόσταση των 274.000 χιλιομέτρων, ενώ το πάχος τους δεν ξεπερνάει το ένα χιλιόμετρο. Συγκριτικά είναι σαν να είχαμε μια πίτα με διάμετρο 1.400 μέτρων και πάχος πέντε χιλιοστών.

Φυσικά δεν έχει ακόμη διευκρινισθεί ο τρόπος με τον οποίο δημιουργήθηκαν τα δαχτυλίδια αυτά. Ίσως, όταν σχηματίστηκε ο Κρόνος, να άφησε κοντά του αχρησιμοποίητα υλικά που δεν κατόρθωσαν να συμπτυχθούν σε κάποιον δορυφόρο. Ίσως πάλι, ένας από τους δορυφόρους του Κρόνου να πλησίασε πάρα πολύ κοντά στον πλανήτη, οπότε η βαρυτική του δύναμη τον διέσπασε σχηματίζοντας το σύστημα των δακτυλίων του. Είναι επίσης πιθανόν το σύστημα των δακτυλίων να "ανανεώνεται" από την διάλυση κάποιων δορυφόρων του Κρόνου, ενώ σε μερικές εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια δεν πρόκειται να υφίστανται καθόλου αφού τα σώματα που τους αποτελούν έλκονται σιγά σιγά προς την επιφάνεια του Κρόνου όπου και θα καταστραφούν.

Το 2004, θα έχουμε την καλύτερη άποψη για τον Κρόνο, όταν θα φτάσει στον πλανήτη το διαστημόπλοιο Cassini.

Πέρα από τα επιστημονικά όργανα για μετρήσεις που αφορούν τον πλανήτη και το περιβάλλον του, το Cassini μεταφέρει και τη διαστημική συσκευή Χόιχενς (Huygens), που θα κατέβει στον Τιτάνα.

Ο μεγάλος δορυφόρος του Κρόνου (με μιάμιση φορά τη διάμετρο της Σελήνης) κολυμπάει σε μια πυκνή ατμόσφαιρα από άζωτο, άνθρακα και υδρογόνο - ένα οργανικό εργαστήριο που κρύβει ίσως απαντήσεις σχετικά με τη δημιουργία της ζωής.

Ο μεγαλύτερος από τους δορυφόρους του Κρόνου, έχει τουλάχιστον 21 δορυφόρους, είναι ο Τιτάνας ο οποίος είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος δορυφόρος του ηλιακού μας συστήματος και είναι μεγαλύτερος ακόμα και από τον Ερμή. Από τα νέφη του Τιτάνα, πρέπει να πέφτει στο έδαφος μια συνεχή ροή βροχής και χιονιού από υδρογονάνθρακες, σχηματίζοντας τεράστιες παράξενες λίμνες και θάλασσες υγρού μεθανίου, μέσα στις οποίες επιπλέουν γιγάντια παγόβουνα μεθανίου.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες που μετέδωσε το διαστημικό σκάφος Cassini το εξωτικό πορτοκαλί φεγγάρι του Κρόνου, ο Τιτάνας, διαθέτει εκατοντάδες φορές περισσότερους υδρογονάνθρακες από ό,τι όλα τα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου της Γης.

Στον μεγαλύτερο δορυφόρο του Κρόνου, μόνιμα παγωμένου στους -179 βαθμούς Κελσίου, μεθάνιο και αιθάνιο πέφτουν ως βροχή και σχηματίζουν λίμνες και θάλασσες. Εκατοντάδες τέτοιοι σχηματισμοί έχουν εντοπιστεί στο 20% της επιφάνειας του δορυφόρου που έχει χαρτογραφηθεί ως τώρα με το ραντάρ του Cassini. Αν και θα είναι δύσκολο για τις πετρελαϊκές εταιρείες να διανύσουν τα 1,2 δισ. χιλιόμετρα που χωρίζουν τον Κρόνο από τη Γη, η έρευνα ίσως δώσει νέα στοιχεία για τη νεαρή Γη και την εμφάνιση των πρώτων μορφών ζωής.